Ruồi bọ cạp là loại côn trùng có ngòi giống như ngòi bọ cạp ở phần bụng dưới, nhưng ngòi của chúng không có ngạnh.
Ở ruồi bọ cạp thuộc nhóm Dicerapanorpa, các con đực cũng có một cặp “sừng hậu môn” to bè, nằm lui lên trên cái ngòi một chút.
Nghiên cứu khoa học cho thấy cặp sừng này giúp các con đực bám chặt được vào con cái, khiến bạn tình không thể chống cự hoặc chạy thoát.
Để tìm hiểu tính năng của cặp sừng, ông Văn Trọng và các đồng nghiệp tại Đại học Nông Lâm Tây Bắc ở Dương Lăng, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, đã nuôi loài côn trùng này trong phòng thí nghiệm.
Con đực dùng cặp sừng khóa chặt phần bụng con cái, không cho bạn tình bỏ chạy (Hìnht: Wen Zhong/Wiley)
Họ theo dõi hai nhóm, mỗi nhóm gồm 80 con đực giao phối với các con cái.
Sừng của các con ở một nhóm bị bọc kín bởi keo dính và đất sét, khiến bộ phận này không hoạt động được.
Ở nhóm không bị bọc sừng, có 78 trong số 80 con đực giao phối thành công, trong khi ở nhóm kia, tỷ lệ chỉ đạt 37.
Điều này cho thấy cặp sừng ở hậu môn là một công cụ rất quan trọng cho việc giao hoan và kiểm soát bạn tình.
Lãng mạn
Ông Văn Trọng phát hiện ra rằng việc tán tỉnh cũng là một mối quan hệ tốn nhiều thời gian đối với ruồi bọ cạp.
Đầu tiên, con đực tiết ra chất pheromones tình dục nhằm mời gọi, hấp dẫn con cái có thể đang quanh quẩn đâu đó.
Khi con cái tới gần, con đực dùng sừng hậu môn quặp lấy bụng con cái, khóa chặt cô nàng trong khoảng từ 70 đến 140 phút.
Lúc này, con cái sẽ xoay người cố rũ con đực ra và đập cánh gấp gáp.
Để kiểm soát tình hình và đưa con cái trở lại làm 'nhiệm vụ', con đực sẽ tặng con cái một 'món quà cưới' mà nó tiết ra từ tuyến nước bọt.
Quá trình giao phối tạm dừng để con cái nếm náp rồi thưởng thức món quà đặc biệt.
Sau đó, con đực lại tiếp tục việc chính còn con cái thì tiếp tục ăn.
Con đực lại quắp lấy con cái, lần này bằng cả sừng ở hậu môn lẫn một công cụ hỗ trợ trông giống như cái ngàm ở phía bụng trên.
Bằng cách này, con đực có thể kéo dài thời gian giao phối cho tới cả sau khi con cái đã xơi hết món quà.
Sừng hậu môn và ngàm của con đực hoạt động rất hiệu quả, nên có lúc chúng không buồn quà cáp cho bạn tình.
Trong khoảng một nửa các cuộc giao phối, con đực tìm được cách bám chặt bất chấp con cái giãy giụa mà không bận tâm cho con cái chút quà gì.
Tuy vậy, bất chấp sự xảo quyệt của con đực, các con cái cũng có ít nhiều quyền quyết định chọn cha cho các con mình.
Một nghiên cứu khác cho thấy các con cái có thể đón nhận nhiều tinh trùng hơn từ các con đực có tặng quà.
Leif Engqvist từ Đại học Bern, Thuỵ Sỹ, đã nghiên cứu nhiều các nhóm ruồi bọ cạp khác nhưng nói những cái sừng này là điều mới mà ông chưa từng chứng kiến trước đây.
"Nhiều công cụ nhằm níu giữ đã được phát triển trong quá trình tiến hoá ở loài ruồi bọ cạp, liên quan tới chuyện tình dục," Engqvist nói.
Cuộc giao phối thường bị gián đoạn chút ít khi con cái chấp nhận 'món quà cưới' từ con đực (Hình: Wen Zhong/Wiley)
Melissa Hogenboom
Bản gốc tiếng Anh bài này đã được đăng trên BBC Earth.
No comments:
Post a Comment